De uitdaging van verjaardagen: overprikkeling en sociale verwachtingen

Soms voel ik de spanning al dagen van tevoren opbouwen. Een verjaardag lijkt voor anderen iets leuks, iets gezelligs, maar voor mij betekent het vooral een opeenstapeling van prikkels waar ik moeilijk mee om kan gaan. Vandaag wordt mijn neefje twee, een dag die voor mijn familie een feestje is, maar voor mij een uitdaging. De drukte, de gesprekken door elkaar heen, de onverwachte aanrakingen, het geluid van spelende kinderen , het is alsof mijn hele systeem in de overlevingsstand schiet voordat het überhaupt begonnen is.

Toch wordt er van me verwacht dat ik ga. Dat ik meedoe. Dat ik het leuk vind. Op zo’n dag hangt er een onuitgesproken sociale code in de lucht: je hoort aanwezig te zijn, je hoort gezellig te doen, je hoort deel te nemen aan gesprekken en niet zomaar weg te lopen. Maar dat is precies waar het schuurt. Ik wíl wel, maar ik kán het niet altijd. Het voelt als een toneelstuk waarin ik mijn tekst niet ken, waarin anderen moeiteloos hun rol spelen terwijl ik vastloop op elke scène.

De woonkamer zal straks vol staan met mensen. Familieleden die enthousiast mijn neefje knuffelen, praten over van alles en nog wat, grapjes maken, elkaar verhalen vertellen die ik soms moeilijk kan volgen. En ik? Ik sta daar ergens tussenin, zoekend naar hoe ik me moet verhouden tot al die sociale interacties. Ik wil er voor mijn neefje zijn, ik wil mijn familie en anderen niet teleurstellen, maar de constante sociale verwachtingen voelen als een last die steeds zwaarder wordt.

In de chaos van zo’n verjaardag voel ik de overprikkeling langzaam maar zeker opbouwen. Mijn hoofd registreert alles tegelijk: de stemmen die steeds luider klinken, het gefriemel aan mijn kleren, de veranderende temperatuur in de ruimte, de geur van eten. Het ene moment lijkt het nog te gaan, het volgende moment is het alsof mijn brein kortsluiting maakt. Mijn spieren spannen zich aan, woorden raken verloren in de wirwar van geluiden, mijn ademhaling versnelt. Alles in mij roept om stilte, om een pauze, om ontsnapping.

Ik heb strategieën. Oordopjes, even naar buiten, me focussen op een vast ritme, desnoods met mijn handen of voeten. Maar het probleem is dat die strategieën vaak haaks staan op wat sociaal geaccepteerd is. Het voelt ongemakkelijk om me terug te trekken, om midden in een gesprek ineens weg te lopen of een paar minuten in stilte te zitten terwijl anderen vrolijk doorpraten. De drang om te ‘functioneren zoals het hoort’ is groot, maar de prijs die ik daarvoor betaal is nog groter.

Wat ik zou willen, is dat mensen begrijpen dat het niet een kwestie is van ‘geen zin hebben’ of ‘ongezellig zijn’. Dat ik soms mijn energie moet bewaken, niet omdat ik niet om hen geef, maar juist omdat ik dat wél doe. Dat sociale interactie voor mij niet vanzelfsprekend is, maar een inspanning die energie kost, hoe graag ik ook mee zou willen doen. Dat een kort moment van oprechte verbinding meer betekent dan urenlang aanwezig zijn uit verplichting.

Mijn neefje is vandaag jarig, en ik wil er voor hem zijn. Maar ik hoop dat dat mag op een manier die voor mij werkt. Dat het genoeg is om even te komen, zonder dat er verwachtingen aan vastzitten. Dat ik mag komen en gaan zoals het voor mij werkt. Dat ik geen geforceerde glimlach hoef op te zetten of onnodige gesprekken hoef te voeren. Dat ik er mag zijn, op mijn manier. Want dát, meer dan wat dan ook, zou een verjaardag voor mij draaglijk maken.

• Facebook
• Instagram
• LinkedIn
• Pinterest