“Iedereen heeft wel iets autistisch in zich” – Echt?

Het is een opmerking die ik vaker hoor dan me lief is: “Maar iedereen heeft wel iets autistisch in zich.” Vaak wordt het gezegd met de beste bedoelingen, als een poging tot begrip of herkenning. Soms zelfs als een manier om te laten zien dat autisme ‘niet zo speciaal’ is, omdat iedereen weleens moeite heeft met sociale situaties, structuur nodig heeft of overprikkeld raakt. Maar telkens als ik die woorden hoor, knaagt er iets.

Want beseffen mensen wel wat ze eigenlijk zeggen? Beseffen ze wel wat autisme écht betekent? En vooral: beseffen ze hoe zo’n opmerking voor mij voelt?

Autisme is geen verzameling eigenschappen

Ik begrijp waar het vandaan komt. Er zijn veel eigenschappen die mensen met autisme hebben, die op zichzelf ook voorkomen bij neurotypische mensen. Structuur nodig hebben? Dat heeft bijna iedereen in zekere mate. Moeite met drukke sociale situaties? Heel herkenbaar. Gevoelig zijn voor prikkels? Dat kan iedereen weleens ervaren.

Maar dat betekent niet dat je ‘een beetje autistisch’ bent. Autisme is geen checklist waarbij je bij drie vinkjes een diagnose krijgt. Het is een compleet andere manier van informatie verwerken, van de wereld begrijpen, van reageren op prikkels en sociale interacties. Het zit in álles, hoe ik denk, hoe ik voel, hoe ik de wereld ervaar. Het is niet iets wat ik soms ‘meer’ of ‘minder’ heb. Het is er altijd.

Door te zeggen “Iedereen heeft wel iets autistisch in zich”, wordt autisme gereduceerd tot een verzameling losse trekjes, terwijl het zoveel meer is dan dat. Het is niet iets wat je af en toe hebt als je moe bent of als je een drukke dag hebt gehad. Het is de manier waarop mijn hersenen werken, dag in, dag uit.

Wat zo’n opmerking met mij doet

Elke keer dat ik die zin hoor, voelt het alsof mijn ervaringen worden weggewuifd. Alsof de uitdagingen waar ik dagelijks tegenaan loop, eigenlijk niet zo bijzonder zijn, omdat ‘iedereen dat toch heeft?’. Maar als dat echt zo was, waarom worstelen zoveel autistische mensen dan met het vinden van begrip, passend werk, sociale relaties, en mentale gezondheid? Waarom is er dan zoveel onbegrip en stigma rondom autisme?

Vergelijk het eens met andere situaties. Wat als ik zou zeggen:

• “Iedereen heeft wel iets blind in zich, want we hebben allemaal weleens moeite om iets te zien.”

• “Iedereen heeft weleens iets verlamds, want we hebben allemaal wel eens geen energie om op te staan.”

• “Iedereen heeft weleens iets depressiefs, want we voelen ons allemaal weleens verdrietig.”

Dat klinkt absurd, toch? Omdat het de ernst van een echte ervaring compleet bagatelliseert. Dat is precies hoe het voelt als iemand zegt dat iedereen wel ‘iets autistisch’ heeft.

Het doet pijn, omdat het mij het gevoel geeft dat mijn worstelingen niet serieus worden genomen. Dat mensen denken dat ik overdrijf, of dat ik gewoon ‘minder moeilijk’ moet doen. Maar autisme is niet iets wat je kunt aan- of uitzetten. Het is er altijd. En het beïnvloedt álles.

Wat ik liever zou horen

In plaats van te zeggen dat iedereen iets autistisch in zich heeft, zou ik liever zien dat mensen luisteren. Dat ze vragen:

• “Hoe ervaar jij dat?”

• “Wat betekent autisme voor jou?”

• “Hoe kan ik je beter begrijpen?”

Dat maakt een wereld van verschil. Want autisme is niet iets om te vergelijken of te relativeren. Het is iets om te begrijpen.

Dus de volgende keer dat je de neiging voelt om te zeggen “Maar iedereen heeft dat toch weleens?”, vraag je dan af: probeer ik hier echt verbinding te maken, of ben ik iemand zijn ervaring aan het verkleinen?

Herkenbaar?

Heb jij deze opmerking weleens gehoord? Hoe reageer jij daarop? Ik ben benieuwd naar jouw gedachten!

• Facebook
• Instagram
• LinkedIn
• Pinterest